علامه مصباح یزدی هر ساله جلساتی را با موضوع اخلاقی برپا می کنند. فایل صوتی و متنی این جلسات در پایگاه اطلاع رسانی ایشان به نشانی  http://mesbahyazdi.ir قرار داده می شود. در زیر فرازی از سخنان گهربار این عالم فرزانه آورده شده است.

در این حدیث ( سخنی که خداوند در معراج با پیامبر گفت) یکی دیگر از اوصاف اهل آخرت را چشمان گريان و دل‌هايي دائما به ياد خدا معرفي مي‌كند؛ أَعْيُنُهُمْ بَاكِيَةٌ وَ قُلُوبُهُمْ‏ ذَاكِرَةٌ؛ به دنبال آن نيز مي‌فرمايد: هيچ چيز آنها را از ياد خدا غافل نمي‌کند. در قرآن نيز مي‌فرمايد: رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ[5]؛ برخلاف افراد عادي كه به اندك چيزي از ياد خدا غافل مي‌شوند و حتي ممكن است نمازشان را فراموش كنند. گرسنگي، تشنگي و هر مسأله ساده ديگري در طول شبانه‌روز دل بسياري از ما را به خود مشغول مي‌کند؛ اما اهل آخرت كساني هستند كه هيچ چيز آنها را از خدا غافل نمي‌کند. أَعْيُنُهُمْ بَاكِيَةٌ؛ چشمان‌شان گريان است؛ وَ قُلُوبُهُمْ‏ ذَاكِرَةٌ؛ إِذَا كُتِبَ النَّاسُ مِنَ الْغَافِلِينَ كُتِبُوا مِنَ الذَّاكِرِينَ؛ اغلب مؤمنين هنگام نماز به ياد خدا هستند و ان‌شاءالله حضور قلب‌شان در نماز محفوظ است؛ زيرا إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ[6]؛ طبيعي است كه مؤمن در حال نماز، هنگام تلاوت قرآن، يا در مجلس موعظه‌ به ياد خدا و اولياي خدا باشد. اما در مواقعي طبيعتا آدمي از اين امور غافل مي‌شود چه؟ فرض کنيد در جايي حادثه‌اي مثل آتش‌سوزي اتفاق افتاده است؛ در اين حالت هر كسي به فكر نجات خود از آتش است و طبعاً كسي به ياد خدا نيست. هنگامي كه نقطه‌اي از بدن آدمي مبتلا به درد شديدي بشود؛ در چنين حالتي كسي توجه به نماز و دعا ندارد. اگر شادي و شور مستانه‌اي براي آدمي پيدا شود، شخص همه چيز را فراموش مي‌کند؛ تا جايي كه ممكن است سکته کند. آدميزاد اين‌چنين است. اما خداوند بنده‌هايي دارد كه در هيچ حالي از ياد خدا غافل نمي‌شوند؛ در مصيبت و گرفتاري از خداوند براي حل مشكل خود كمك مي‌خواهند؛ در شادي خدا را به خاطر نعمتي كه به آنها داده، شکر مي‌کنند؛ براي حل مشكل علمي خود ابتدا از خدا براي حل آن ياري مي‌طلبند؛ با وجود اين‌كه از هوش، استعداد و عقلي كه خداوند به ايشان داده،‌ استفاده مي‌كنند، ‌از استادي كه خدا برايشان فراهم كرده، بهره مي‌برند و کتابي كه خدا در اختيارشان قرار داده، مطالعه مي‌كنند، اما در همان حال مي‌گويند: خدايا! خودت به من فهمي بده كه بتوانم مشكل علمي‌ام را حل كنم. چنين كساني اهل آخرت هستند.

در اوصاف اهل دنيا گفته شد كه آنها شكر نعمت‌ها را به جا نمي‌آورند، از خدمات ديگران تشکر نمي‌کنند، و در مصيبت‌ها صبور نيستند و جزع و فزع مي‌کنند؛ در مقابل، اهل آخرت فِي أَوَّلِ النِّعْمَةِ يَحْمَدُونَ وَ فِي آخِرِهَا يَشْكُرُونَ؛ به محض رسيدن به نعمتي، پيش از استفاده از آن، ابتدا خدا را شكر مي‌کنند. اغلب مردم بعد از آن‌كه به اندازه كافي از نعمتي استفاده كنند، الحمداللهي به زبان مي‌آورند؛ اما اهل آخرت ابتدا خدا را سپاس مي‌گويند و در پايان هم خدا را شاكرند كه نعمت‌هايش را در اختيارشان قرار داده و وسايلي را برايشان فراهم کرده، و اعتراف مي‌كنند كه توانايي شكرگزاري همه نعمت‌هاي خدا را ندارند. اينان اهل آخرت هستند. در مقابل، اهل دنيا،‌ اگر دنيايي از نعمت‌هاي الهي بر سرشان ببارد، باز فريادشان بلند است كه فلان چيز كم است! اگر كسي ده‌ها كار خوب برايشان انجام دهد، در برابر يك اشتباه او را به باد ناسزا مي‌گيرند؛ اهل دنيا هميشه نيمه خالي ليوان را مي‌بينند. اما اهل آخرت هميشه خوبي‌ها را مي‌بينند، از همه چيز زندگي‌شان راضي‌اند و خدا را هم به خاطر همه آنها شكر مي‌كنند. به نظر شما كدام يك از اين حالات خوب است؟

پروردگارا! به برکت دوستانت و از صدقه سر آنها ما را هم از اهل آخرت قرار بده.

تردیدى وجود ندارد که در نظام هستى ، هیچ پدیده اى بى حکمت نیست ، هر چند این حکمت بر ما پوشیده مانده باشد. امام صادق (ع) درباره حکمت بیمارى فرموده است :
بیمارى بر چند گونه است : بیمارى آزمون ، بیمارى کیفر و بیمارى اى که علت مرگ قرار داده شده است .امام صادق (ع) در این سخن ، سه حکمت براى بیمارى ذکر کرده و این هر سه بر دانش طب ، ناشناخته است .

-امام صادق علیه السلام : اگر بنا بود هیچ درد و رنجى به انسان نرسد، به کدامین وسیله از زشتى ها دامن در مى کشید و در برابر خداوند، فروتنى مى کرد و با مردم ، مهربانى مى ورزید؟ آیا نمى بینى انسان ، آن هنگام که دردى دامنگیرش مى شود، فروتن مى شود، و سرِ تسلیم فرود مى آورد و بر درگاه پروردگار خویش ، عافیت مى جوید و دست به صدقه مى گشاید؟
-امام صادق (ع)- در دعاى خویش آن هنگام که بیمار شده بود -: خداوندا! این را نه (نشان ) غضب ، بلکه (مایه ى ) ادب قرار ده .

-امام صادق علیه السلام : پیامبر خدا، سرِ خود را به سوى آسمان بلند کرد و لبخند زد و پرسیدند: اى پیامبر خدا! دیدیم سرِ خویش را به سوى آسمان بلند کردى و لبخند زدى .
فرمود: ((آرى ! از دو فرشته در شگفت شدم که از آسمان به زمین آمدند و بنده ى مؤ من درستکارى را در جاى نماز خویش که همواره در آن نماز مى گزارد، جستند تا براى وى ، عمل آن شب و روزش را بنویسند؛ امّا وى را در مصلاى خویش نیافتند. پس به آسمان بازگشتند و گفتند: پروردگارا! فلان بنده ى مؤ منت را در مکان نمازش جستیم تا براى وى عملش را در آن روز و شب بنویسیم ، ولى آن جا به او دست نیافتیم و او را در بندِ (بیمارى ) تو دیدیم . پس خداوند (عزوجل ) (به آنان ) فرمود: تا زمانى که بنده ام در بندِ من است ؛ براى او در هر شب و روز همانند آنچه در دوران تندرستى اش ‍ انجام مى داده است ، بنویسید؛ چه بر من است هنگامى که او را از آنچه در دوران تندرستى انجام مى داده ، بازداشته ام ، براى وى پاداش همان را بنویسم )).

وظایف بیماران : پنهان داشتن بیمارى
الکافى - به نقل از ابن ابى عمیر، از یکى از یاران امام صادق (ع) -: امام صادق (ع) فرمود: ((هر کس سه روز بیمار باشد و آن را پنهان کند و هیچ کس را از آن آگاه نسازد، خداوند براى او گوشتى بهتر از آن گوشت (که در بیمارى از دست رفته است )، خونى بهتر از خونش ، پوستى بهتر از پوست وى و مویى بهتر از موى وى ، جایگزین مى کند)).
پرسیدم : فدایت شوم ! چگونه جایگزین مى سازد؟
فرمود: ((براى او گوشت ، خون ، پوست و مویى را جایگزین مى کند که با آنها گناه نکرده است )).

شکیبایى
امام صادق (ع)- هنگامى که از ایشان درباره ى تعریف شِکوه از سوى بیمار پرسیده شد -: گاه شخص مى گوید: ((امروز تب دارم )) و ((دیشب ، بیدار ماندم )) این سخن او راست است و شِکوه نیست . شِکوه تنها آن است که بگوید: ((به چیزى مبتلا شدم که هیچ کس ، بدان گرفتار نیامده است ))؛ و بگوید: چیزى دامنگیرم شده که دامنگیر هیچ کس نشده است ))؛ امّا شِکوه آن نیست که بگوید: ((دیشب بیدار بودم )) و ((امروز تب دارم ))، یا سخنى دیگر از این قبیل .

سپاسگزارى
الکافى - به نقل از عرزمى ، از پدرش ، از امام صادق (ع)-: ((هرکسى شبى بیمار باشد و این بیمارى را به جان بپذیرد و سپاس آن را به درگاه خداوند بگزارد، آن شب برایش همانند عبادت شصت سال است )).
از امام (ع) پرسیدم : پذیرفتن بیمارى چیست ؟
فرمود: ((بر آن شکیبایى کند، دیگران را از آنچه در این شب بر او گذشته است خبر ندهد، و چون شب را به صبح آورد، خداوند را بر آنچه بوده است سپاس گوید))

صدقه دادن
امام صادق علیه السلام : مستحب است بیمار به دست خود، صدقه اى به سائل بدهد و از او بخواهد براى وى دعا کند.

دعا کردن
امام صادق (ع)- دعاى ایشان به هنگام بیمارى -: خداوندا! تو خود کسانى را سرزنش کردى و فرمودى : ((بگو کسانى را که به جاى خداوند به خدایى مى پنداشته اید، فرا خوانید تا ببینید که نه نمى توانند سختى اى از شما بگشایند، و نه شما را به حالتى دیگر در آورند.)) پس اى آن که هیچ کس جز او نتواند سختى اى از من بگشاید و مرا به حالتى دیگر ببرد! بر محمد و خاندانش درود فرست ، و سختى را از من بگشاى و آن را به سوى کسانى ببر که در کنار تو - که خدایى جز تو نیست - خدایى دیگر را مى خوانند.1

—————————————————————————————
1- برگرفته از “طب الصادق علیه السلام (تغذیه و خوراکی ها در فرهنگ طب الصادق) “تألیف محمد دریایی

خدایا! تو می دانی که تاجرپیشه نیستم، و تجارت با عشق را کفر میشمارم و در مقابلِ پرستشِ تو که نیاز طبیعی قلب من است اجری نمی خواهم ، و شرم دارم که در مقابل تو بایستم و خیال داد و ستد با تو را داشته باشم. من به خود اجازه نمی دهم که خود را در برابر تو چیزی به حساب آورم که به فکر معامله بیفتد! من زادۀ توام. من از خود چیزی ندارم که در معامله با تو ارائه دهم ، هر چه هست متعلق به توست.¹

1- مناجات های شهید چمران

پروردگارا! خواستم زبان به حمد تو گشایم اما کجا بنده محدود توان حمد نامحدود دارد؟ زبان حال ما همان کلام توست« الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَـذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلا أَنْ هَدَانَا اُللّهُ»¹…

1- آیه 43 سوره مبارکه الاعراف